Amir RahmanMaliau Basin atau Lembangan Maliau adalah sebuah kawasan konservasi yang terletak di daerah Tongod, Sabah, Malaysia. Kawasan ini merupakan hutan hujan asli seluas kira-kira 588 km persegi yang masih belum terjamah oleh aktiviti manusia.
Keunikan ekologi, lokasi geografi yang istimewa, dan kepelbagaian hayati yang menakjubkan menjadikan Maliau Basin dikenali sebagai “Dunia Hilang Sabah.”
Dalam artikel ini, kita akan meneliti beberapa aspek penting mengenai Maliau Basin, termasuk cara untuk mencapainya, aktiviti yang boleh dinikmati di sana, pilihan penginapan, dan peranannya yang penting sebagai pusat konservasi.
Keunikan Ekologi
Maliau Basin adalah sebuah cekungan geologi berbentuk hampir bulat dengan diameter kira-kira 25 km. Cekungan ini memeluk Sungai Maliau yang mengalir ke Sungai Kinabatangan, sungai terpanjang di Sabah.
Keunikan cekungan ini terletak pada variasi ketinggian yang meliputi ketinggian 150 meter di tepi sungai hingga 1,675 meter di puncak Gunung Lotung, yang merupakan gunung tertinggi di Lembangan Maliau. Perbezaan ketinggian ini memberikan variasi iklim dan habitat yang luas di dalam cekungan ini.
Terdapat tujuh zon vegetasi yang berbeza di Lembangan Maliau, merangkumi dari hutan paya gambut di dataran rendah hingga hutan kerangas di dataran tinggi. Setiap zon vegetasi mempunyai spesies tumbuhan dan haiwan yang unik dan tersendiri.
Salah satu tarikan utama di Lembangan Maliau adalah keindahan air terjunnya yang memukau. Terdapat lebih daripada 20 air terjun yang tersebar di seluruh cekungan, termasuk Air Terjun Maliau, Air Terjun Giluk, Air Terjun Takob-Akob, dan Air Terjun Seraya.
Air Terjun Maliau dengan ketinggian 28 meter adalah air terjun tertinggi di Lembangan Maliau. Selain keindahannya, Air Terjun Maliau juga menjadi ikon cekungan ini dan menjadi latar belakang logo rasmi kawasan konservasi ini.
Lokasi Geografi
Maliau Basin terletak di bahagian tengah Sabah, kira-kira 40 km selatan daripada Taman Banjaran Crocker dan 65 km barat daripada Tawau. Kawasan ini berkongsi sempadan dengan daerah Keningau, Sook, Kalabakan, dan Tawau.
Lembangan Maliau juga berdekatan dengan beberapa kawasan perlindungan lain seperti Taman Banjaran Crocker, Taman Negara Tawau, dan Hutan Simpan Imbak.
Keberadaan kawasan ini di sekitar kawasan-kawasan perlindungan lain memberikan nilai tambah kepada pemeliharaan dan pemuliharaan alam semula jadi di Sabah dan kawasan sekitarnya.
Cara Sampai ke Maliau Basin
Untuk mengunjungi Maliau Basin, anda perlu mematuhi prosedur yang ketat dan mendapatkan kebenaran dari Yayasan Sabah, badan pengurusan kawasan konservasi ini.
Anda juga harus menyertai pakej pelancongan yang ditawarkan oleh ejen pelancongan yang berdaftar dengan Yayasan Sabah. Adalah penting untuk diingat bahawa anda tidak dibenarkan memasuki Lembangan Maliau secara sendirian tanpa pengiring atau pemandu pelancong.
Perjalanan ke Lembangan Maliau biasanya bermula dari Kota Kinabalu atau Tawau. Jika anda memulakan perjalanan dari Kota Kinabalu, anda perlu menaiki bas atau menyewa kereta untuk mencapai Keningau, dan seterusnya menuju ke Sook dan Kalabakan.
Dari Kalabakan, anda perlu menggunakan kenderaan empat roda (4WD) untuk menempuh jarak sekitar 80 km ke Pusat Pelawat Agathis, yang merupakan pintu masuk utama ke Lembangan Maliau.
Jika anda memulakan perjalanan dari Tawau, anda juga harus menaiki bas atau menyewa kereta untuk mencapai Kalabakan, dan dari sana, anda akan menuju ke Pusat Pelawat Agathis.
Perjalanan dari Kota Kinabalu atau Tawau ke Pusat Pelawat Agathis memerlukan masa kira-kira 5 hingga 6 jam. Anda akan perlu menginap di Pusat Pelawat Agathis sebelum meneruskan perjalanan ke dalam cekungan.
Pastikan untuk mendaftar dan mendapatkan permit masuk di Pusat Pelawat Agathis sebelum melanjutkan perjalanan ke kawasan konservasi Lembangan Maliau. Ini adalah langkah penting dalam memastikan pemeliharaan dan keselamatan kawasan alam semula jadi ini.
Kepelbagaian Hayati
Maliau Basin adalah salah satu kawasan dengan kepelbagaian hayati yang tinggi di seluruh dunia. Kawasan ini menjadi rumah kepada lebih daripada 1,800 spesies tumbuhan, 82 spesies mamalia, 270 spesies burung, 50 spesies ikan, 74 spesies amfibia, dan 56 spesies reptilia yang telah dikenalpasti.
Dalam kalangan tumbuhan yang menarik di Maliau Basin adalah seperti periuk kera (Nepenthes), orkid (Orchidaceae), rafflesia (Rafflesiaceae), dan pokok meranti (Shorea). Periuk kera adalah tumbuhan karnivor yang memerangkap serangga atau haiwan kecil di dalam daunnya yang berbentuk seperti periuk.
Orkid adalah tumbuhan berbunga yang mempunyai pelbagai bentuk, warna, dan saiz yang memukau. Rafflesia, pula, adalah tumbuhan parasit yang menghasilkan bunga terbesar di dunia, dengan diameter sehingga satu meter. Manakala pokok meranti adalah tumbuhan pokok hujan tropika yang kayunya sangat bernilai tinggi.
Haiwan Menarik di Maliau Basin
Terdapat banyak haiwan yang menarik yang dapat ditemui di Maliau Basin. Berikut adalah senarai haiwan-haiwan tersebut:
- Gajah Sumbu (Elephas maximus borneensis): Subspesies gajah Asia yang unik untuk Borneo.
- Harimau Belang (Panthera tigris jacksoni): Subspesies harimau yang terancam punah, hanya terdapat di semenanjung Malaysia dan selatan Thailand.
- Binturong (Arctictis binturong): Haiwan omnivor dengan ekor panjang dan berbulu yang menarik.
- Tapir (Tapirus indicus): Haiwan herbivor dengan corak belang hitam dan putih di badannya.
- Beruang Madu (Helarctos malayanus): Haiwan omnivor dengan cakar panjang dan lidah panjang untuk mencari madu.
- Monyet Belanda (Nasalis larvatus): Monyet endemik Borneo yang mempunyai hidung besar dan panjang.
- Burung Enggang (Buceros rhinoceros): Burung berparuh besar dengan warna hitam dan putih yang mencolok.
- Burung Merbah Kapur (Leiothrix argentauris): Burung berwarna kuning dan merah jambu yang berasal dari Himalaya.
- Ikan Kelah (Tor tambroides): Ikan air tawar dengan sisik berkilauan dan daging yang lezat.
- Katak Tanduk (Megophrys nasuta): Katak yang mempunyai tonjolan seperti tanduk di atas matanya.
Semua haiwan ini adalah sebahagian daripada kekayaan biologi yang memukau yang dapat ditemui di Maliau Basin. Kawasan ini merupakan habitat utama bagi pelbagai spesies haiwan yang unik dan penting dalam usaha pemeliharaan kepelbagaian hayati di Malaysia.
Pentingnya Sebagai Pusat Konservasi
Maliau Basin adalah salah satu kawasan konservasi yang memainkan peranan penting di Sabah dan Malaysia secara keseluruhannya. Kawasan ini memainkan peranan utama dalam menjaga keseimbangan ekologi, melindungi kepelbagaian hayati, serta menyimpan sumber air yang kritikal.
Selain itu, Maliau Basin turut berperanan dalam menyerap karbon, menghasilkan oksigen, mengekalkan tanah, dan memberikan peluang penting dalam bidang penyelidikan dan pendidikan. Sejarah penting Maliau Basin sebagai kawasan perlindungan dimulakan apabila Yayasan Sabah menetapkan kawasan ini sebagai kawasan perlindungan pada tahun 1981.
Kemudian, pada tahun 1997, ia menerima status sebagai Hutan Simpan Kelas I yang dikeluarkan oleh Kerajaan Negeri Sabah, menandakan pengiktirafan kerajaan terhadap kepentingan kawasan ini dalam pemeliharaan alam sekitar.
Selanjutnya, pada tahun 2006, Maliau Basin telah dicadangkan sebagai Tapak Warisan Dunia oleh UNESCO, memberikan pengiktirafan antarabangsa kepada keunikan dan nilai ekologi tinggi kawasan ini.
Maliau Basin juga merupakan pusat penyelidikan saintifik yang aktif, menarik penyelidik tempatan dan antarabangsa dalam pelbagai bidang kajian. Program penyelidikan yang dijalankan di sini membantu dalam memahami dan menjaga kekayaan biologi yang memukau dan penting bagi keseimbangan alam semesta.
Aktiviti Pendakian dan Trekking
Maliau Basin merupakan salah satu kawasan hutan hujan yang paling asli dan terpelihara di dunia. Lokasinya terletak di daerah Tongod, Sabah, Malaysia, dan merangkumi kira-kira 588 km persegi. Kawasan ini juga dikenali sebagai “Dunia Hilang Sabah” kerana kepelbagaian flora dan fauna yang luar biasa yang terdapat di dalamnya.
Salah satu aktiviti utama yang dapat dinikmati oleh pengunjung di Maliau Basin adalah pendakian dan trekking. Terdapat pelbagai laluan yang boleh dipilih oleh pengunjung, bergantung kepada tahap kecergasan dan minat mereka.
Sesetengah laluan membolehkan pengunjung melihat air terjun yang menakjubkan. Seperti Air Terjun Maliau, yang merupakan salah satu air terjun tertinggi di Malaysia dengan ketinggian mencapai 28 meter. Sementara laluan lain membawa pengunjung ke puncak-puncak bukit yang menawarkan pemandangan indah ke atas lembah yang indah.
Kemudahan Penginapan dan Pusat Pelawat
Maliau Basin menyediakan beberapa kemudahan penginapan dan pusat pelawat untuk memudahkan pengunjung yang ingin menginap dan menikmati keindahan alam semula jadi di kawasan ini. Kemudahan-kemudahan ini termasuklah:
- Pusat Pelawat Agathis: Pusat ini terletak di pinggir lembangan dan menjadi titik permulaan untuk pendakian Laluan Agathis-Maliau. Ia dilengkapi dengan bilik tidur, tandas, dapur, dan ruang makan untuk keselesaan pengunjung.
- Pusat Pelawat Ginseng: Terletak di tengah-tengah lembangan, pusat ini adalah tempat penginapan dalam perjalanan Laluan Agathis-Maliau. Ia juga menyediakan kemudahan bilik tidur, tandas, dapur, dan ruang makan.
- Pusat Pelawat Nepenthes: Terletak di sebelah barat lembangan, pusat ini membolehkan pengunjung melihat spesies pokok periuk kera yang unik. Ia juga menyediakan kemudahan penginapan dan kemudahan asas lain.
- Pusat Pelawat Lobah: Terletak di sebelah timur lembangan, pusat ini menawarkan penginapan dan peluang untuk melihat beberapa spesies orkid yang langka. Ia juga mempunyai kemudahan asas untuk pengunjung.
- Pusat Pelawat Seraya: Terletak di sebelah selatan lembangan, pusat ini adalah titik permulaan untuk pendakian Laluan Seraya-Maliau. Ia juga dilengkapi dengan kemudahan penginapan dan asas untuk keselesaan pengunjung.
Kemudahan-kemudahan ini membantu memastikan bahawa pengunjung dapat menikmati pengalaman mereka di Maliau Basin dengan keselesaan sambil mengekplorasi keindahan alam semula jadi kawasan ini.
Kesimpulan
Maliau Basin adalah kawasan konservasi yang menakjubkan dan mencabar, yang sesuai untuk mereka yang mencari pengembaraan dan pengetahuan tentang alam semula jadi.
Terdapat beberapa kemudahan penginapan dan pusat pelawat yang boleh anda pilih untuk menginap semasa melawat Maliau Basin, bergantung kepada bajet dan minat anda.
Anda juga boleh menikmati pelbagai aktiviti seperti jalan kaki, mandi manda, memerhati hidupan liar, dan belajar tentang biodiversiti di Maliau Basin. Maliau Basin adalah keajaiban alam semula jadi dan pusat konservasi yang patut anda lawati sekurang-kurangnya sekali seumur hidup.
Maklumat Tambahan
| Nama | : Maliau Basin |
| Alamat: | : Sabah |
| Waktu Operasi: | : 24 Jam |
| Nombor Telefon: | : +6088486168 |
| Link Google Maps: | : Klik di sini untuk melihat peta lokasi |
